یکی از مهمترین نیازها و ضرورت های فرهنگی دانشجویان در مقاطع تحصیلی  به طور عام و دانشجویان مقاطع تحصیلی  کارشناسی ارشد و دوره دکترا به طور خاص ایجاد کارگاه آموزشی پایان نامه نویسی است.البته این ایده ای است که مطرح کردن آن برای تمامی رشته ها کارساز است.ولیکن چون رشته تخصصی من زبان و ادبیات فارسی است  علی العجاله فعلا بحث خود را به همین رشته معطوف می دارم

منتهی از آنجا که در بسیاری از مواضع مطالب مشترک است مخصوصا مطالبی که درباره ویرایش وجود دارد لذا این وبلاگ می تواند مورد استفاده و بهره برداری تمامی دانشجویان در تمامی مقاطع  مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد.ضمن اینکه تمامی دانشجویان ذینفع می توانند در هر نقطه ای از جهان که باشند در این تعامل فرهنگی از طریق این وبلاگ با اینجانب مشاوره نمایند.به هر تقدیر آنچه که فعلا مهم است این موضوع است که پس از گذراندن چندین ترم متوالی مخصوصا در مقاطع کارشناسی ارشد و دوره دکتری که در حقیقت دوره اجتهاد علمی است و دانشجو پس از گذراندن این دوره ها باید نظریه پردازی کند و درباره درستی یا نادرستی مطلبی با دلایل علمی حکم صادر کند ؛نفی و اثبات کند؛همچون چراغی روشنگر  راهنمای دیگران باشد آیا می تواند برای اثبات صلاحیت علمی خود پایان نامه و رساله بنویسد؟چرا که «امروزه نوشتن گزارش یا رساله پژوهشی یک نیاز جهانی است و داشتن توان پژوهش انفرادی،امری لازم و واجب است.[و]لزوم پژوهش و تهیه یک گزارش پژوهشی-به ویژه در دانشگاه ها-ریشه ای دیرینه دارد.به این ترتیب که در گذشته ،فنون و حرفه ها،در کارگاه ها تعلیم داده می شد و کار آموز در زمان کسب تخصص لازم،نمونه ای از کار و صنعت خود رابه استاد ارائه می داد و جواز لیاقت و شایستگی می گرفت و استاد مهارت اورا تصدیق می کرد.»(احمدی گیوی،آئین پژوهش و مرجع شناسی،تهران،موسسه نشر هما،1373،ص75)من از دوران دانشجوئی خود زمانی که در دانشگاه علامه طباطبائی تهران تحصیل می کردم  از استاد دکتر حاکمی شنیدم که ایشان با نظر استاد فروزانفر به دوره دکتری راه یافته بودند .یعنی به مرور ایام در کلاسهای درس به سبب سوال و جوابهایی که بین استاد و شاگرد در می گرفته استاد لیاقت و شایستگی شاگرد خود را می آزمود و تأیید می کرد.

با پیشرفت زمان و دگر شدن اوضاع و احوال و زیاد شدن جمعیت و پیدا شدن رشته های گوناگون برای کار کردن در بسیاری از رشته ها،از قبیل پزشکی،معلمی ،استادی ،داشتن مدرک تحصیلی و   تخصصی الزامی است،از این رو در دانشکده ها وقتی دانشجویان می خواهند فارغ التحصیل گردند و به درجه و رتبه ای علمی نایل آیند باید در موضوع مورد علاقه شان که در حد خود موضوع بکری باشد و موضوع تکراری نباشد به تحقیق بپردازند.اما اینکه چگونه و در چه شرایطی این تحقیق را شروع کنند تا بتوانند از این هفت خوان که کم از هفتخوان رستم نیست عبور کنند موضوع این وبلاگ است که در پست های آینده به تفصیل درباره آن سخن خواهم گفت.منتهی اگر طالبان علم  و خوانندگان این وبلاگ به هر دلیل خواستند با اینجانب در تماس باشند ،افزون بر آدرس اینترنتی از طریق تلگرام نیز با شماره 09389538159می توانند نظرات و یا سوالات خودشان را ابراز نمایند.

1-عنوان تحقیق:

نخستین مسئله ای که در نوشتن پایان نامه و رساله دکتری باید مورد توجه قرار گیرد یافتن عنوان و موضوع تحقیق  با توجه به رشته تحصیلی و مورد علاقه اوست.دانشجو باید برای تحقیق موضوعی را انتخاب نماید که واقعا به آن موضوع علاقمند است . هیچ یادم نمی رود این سخن استاد دکتر شمیسا که می فرمود :دانشجویان مدام به من مراجعه می کنند و می گویند برای ما موضوعی تعیین کنید تا ما در آن موضوع تحقیق کنیم.و من می گفتم آیا تا به حال هیچ موضوعی نظر شما را جلب نکرده است تا درباره آن موضوع تحقیق کنید ؟ منظور استاد این بود که دانشجو باید خود این عشق را ایجاد کند.من یادم هست که خودم به اتاق استاد مراجعه کردم و استاد با توجه به علاقه قلبی من که درکلاس های معضم له حضور یافته بودم  موضوع تهیه و تدوین فرهنگ غزلیات شمس تبریز و فرهنگ مخزن الاسرار نظامی را پیشنهاد کردند.که من با بضاعت مزجات علی رغم یادداشتهایی که در این زمینه ها گرد آورده ام  و لیکن فرمان استاد را به تمامی اجرا ننموده ام  شرمسارم   ،اما به هر تقدیر امیدم آنست که در آینده به من فرصتی دست دهد تا موضوعات مزبور را جهت ادای دین تکمیل نمایم .باری در این زمینه سخن استاد را از مقدمه فرهنگ اشارات ادبیات فارسی جهت استفاده خوانندگان بسیار کار آمد می دانم.استاد در مقدمه فرهنگ اشارات می نویسد:«در سالهای اخیر ملاحظه می شود که دانشجویان ادبیات حتی در دوره های فوق لیسانس و دکتری حالتی بی تفاوت(به قول استاد خانلری بی اعتنا)و دلمرده دارند،رسم شده است که به استاد خود مراجعه می کنند و از آنان می خوهند که عنوانی را برای رساله ایشان تعیین کنند.من گاهی از ایشان می پرسم آیا در تمامی این سالیان دراز دانشجویی هیچ موضوع و مطلبی توجه شما را جلب نکرده است و درباره آن تحقیق و تتبع نکرده اید؟باری نوعا اهل نوشتن نیستند ،چه تحقیق باشد و چه شعر وداستان.یکی از کارهای استادان راهنما آشنا کردن آنان با مقدماتی چون معرفی منابع و روش تحقیق و حتی ویرایش نثر آنان است.گاهی عشق را باید به وجود آورد و قدر مسلم این است که با تمهیداتی باید آن را تقویت کرد.باید در همان دوران تحصیل در متون درسی و کمک درسی به دنبال مطلب یا مطالبی بود و آن ها را یاد داشت کرد.«قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود.» استاد مزبور در ادامه می نویسد:«وقتی مرحوم دکتر رجایی بخارایی در کلاس فوق لیسانس درباره فیش برداری و یادداشت کردن نکات،سخن می گفت،می گفت یادداشت کنید و ورقه های یادداشت را در پاکتی قرار دهید. من حال عجیبی داشتم و تا آن زمان چندین جعبه کفش پر از یادداشت داشتم. بعد از او آموختم که برای سهولت کار در پاکت های بزرگ قرار دهم.«کلّ علم لیس فی القرطاس ضاع».(شمیسا،فرهنگ اشارات ادبیات فارسی،ج1،انتشارات فردوس،1377،ص6-7)

2- بیان مسأله:

بعد از اینکه موضوع و عنوان تحقیق مشخص شد ،دانشجو باید به بیان مسأله بپردازد.